Yusuf kıssası, indiği döneme bu mesajları sunduğu gibi, sonraki dönemlere de benzer mesajlarını sunmaya devam edecektir. Zira Kur’an’ın ayetleri de mesajları da evrenseldir. Hak batıl mücadelesi ve bu yolda çekilenler her dönemde olacaktır. İstikamet yolunun yolcuları; Yusuf kıssasının evrensel mesajlarıyla karşılaşabilecekleri zorluklara hazırlanacaklar, pes etmeden, sızlanmadan, taviz vermeden yollarına devam edeceklerdir.

Kıssalar, Kur’an’ın kendine has özgün üslubuyla anlatılır. Bu anlatımlar tarihsel ve kronolojik anlatımlar değildir. Kıssaların yaşandığı tarih, kıssanın geçtiği yerler ve kıssanın kahramanları çoğu zaman zikredilmez. Yine anlatımlarda çok fazla ayrıntıya girilmez. Çünkü Kur’an’ın bu kıssaları anlatmadaki asıl amacı, mesajın evrensel bir şekilde alınmasıdır. Anlatılanlar her çağa, her kesime ve her coğrafyaya şamil olsun diyedir Kur’an’ın anlatımları. O, mesajların ayrıntı bilgiler içerisinde kaybolup gitmesine de asla izin vermez.

Hayat Kitabımızda, geçmişte yaşanan pek çok olay anlatılır. Anlatılan bu kıssalarda ibretle okunması gereken sayısız ayetler vardır. Aslında yaşanmış bu olaylar, benzerleriyle her zaman yaşanılabilecek şeylerdir. Önemli olan bunları ibretle okumak ve gereken dersleri almaktır. Zaten kıssa, izlenerek okunan demektir. Onun için kıssalarda anlatılan olayların içerisine girerek, olayın kahramanları yerine kendimizi koyarak, biz olsaydık nasıl yapardık, hangi tarafta yer alırdık diyerek okumalıyız. Kıssalarda rol model olarak anlatılan güzel örnekleri almalı, kötü örneklerden de uzak durmalıyız.

Sözgelimi Yusuf kıssasını okurken, Yusuf’un kardeşleri yerinde biz olsaydık ne yapardık, nasıl bir tavır sergilerdik. Yusuf’u kıskanan kardeşler içerisinde, onu öldürün diyenlerden mi, onu öldürmeyin kuyuya atın diyenlerden mi, yoksa tüm bu olanlara sessiz kalanlardan mı olurduk? Kuyuya atılırken, köle diye satılırken, saraydan iftiraya kurban giderek zindana atılırken Yusuf’un yerinde olsak biz ne yapardık? Öte yandan baba Yakub’un yerinde biz olsak ne yapardık? Kadınların hileleri karşısında ne yapardık? Suçsuz yere yıllarca zindanda kalsaydık ne yapardık? Makam ve mansıp teklifleri karşısında nasıl olurduk? Bizden özür dileyenlere karşı tavrımız ne olurdu? Bu ve benzeri sorularla kıssadaki olayların içerisinde kendimizi varsayarak onları okumak önemlidir. Çünkü anlatılan kıssalar, tarihi bilgiler sunmak için değil, ibret almak için Kur’an’da yer almıştır. İşte bunun için Yusuf kıssası anlatılırken “Andolsun ki Yusuf ve kardeşlerinde, (almak) isteyenler için ayetler vardır.” (Yusuf, 12/7) buyrulmuştur.

Yeminle başlayan ayette, anlatılacak kıssada ayetlerin olduğu söylenmiştir. Çoğul kalıpla gelen âyât ifadesi, dersler, ibretler, mesajlar demektir. Demek ki Yusuf kıssasında birden fazla ve çok yönlü mesajlar vardır. Anne babalar için, gençler için, kadın ve erkekler için, mazlum ve mağdurlar için, yönetici ve yönetilenler için sayısız ibretler vardır.

Yusuf suresi, Mekke’de indi. Müşriklerin kendilerinden biri olan Hz. Muhammed’e ve onunla beraber iman eden müminlere olmadık eziyet ve işkenceleri reva gördükleri bir dönemde indi. Onlara Yusuf kıssasıyla hatırlatmalarda bulunuldu. Dünya güzeli Hz. Yusuf’a kendi kardeşleri, ne eziyetler yaptılar! Halbuki Yusuf’un fizikî ve ahlakî güzelliğinden başka bir suçu yoktu. Ey müşrikler, sizlerde benzer konumlara düşüyorsunuz! Güvenilirliği, dürüstlüğü, yardımseverliği, zulme karşı duruşu gibi ahlakî erdemleri dışında bir suçu olmayan Emin Muhammed’e bu yaptıklarınız, kardeşliğe yakışır mı, insanlığa sığar mı!

Yine ayetler Peygamberimiz ve çile çeken müminler için de bir teselli mesabesindedir. Dünya güzeli Yusuf, neler çekti bir bilseniz, hem de kendi kardeşlerinden çekti. İstikamet yolunun adamı olmak öyle kolay şey değildir. Onun yolunda ilk eziyete tabi tutulan siz değilsiniz ve siz olmayacaksınız! Dolayısıyla siz de Hz. Yusuf gibi, Hz. Yakub gibi başınıza gelenlere katlanın, sabredin ki dünya ve ahirette büyük lütuflara nail olasınız!

Yusuf kıssası, indiği döneme bu mesajları sunduğu gibi, sonraki dönemlere de benzer mesajlarını sunmaya devam edecektir. Zira Kur’an’ın ayetleri de mesajları da evrenseldir. Hak batıl mücadelesi ve bu yolda çekilenler her dönemde olacaktır. İstikamet yolunun yolcuları; Yusuf kıssasının evrensel mesajlarıyla karşılaşabilecekleri zorluklara hazırlanacaklar, pes etmeden, sızlanmadan, taviz vermeden yollarına devam edeceklerdir.

Yine kıssa aracılığı ile hasedin, şehvetin, dünyevîleşmenin, makam mevkinin, varlık sahibi olma ile yokluğun insana nasıl yanlışlar yaptırabileceğinin örnekleri sunulmaktadır. Kıssada gerçek kulluğun en temel özellikleri olan sabır, sebat, iffet, basiret, feraset gibi çok önemli değerlerin canlı örnekleri yer almaktadır. Ve nihayet ilahî kudretin nelere kadir olduğu ve dilediği zamanda olmazları nasıl oldurduğu hatırlatılarak müminlerden, geleceğe dair ümitvar olmaları istenmektedir. Her dönemde Yusuf kıssasını merak edip soranlar, o kıssayı araştıranlar, kıssa üzerinde durup derinlemesine düşünenler bu mesajlardan istifade etmeyi sürdüreceklerdir.