Sayı : 503   **
Ribat Dergisi Aralık 2016

İslam Aleminden

Ahmet Varol

Afganistan Konusunda ABD - Taliban Anlaşması

  • 08 Nisan 2020
  • 1464 Görüntülenme
  • 448. Sayı / 2020 Nİsan
Yazıyı Dinle
0:00
0:00
Yazarın Diğer Yazıları
Ahmet Varol
Tüm Yazı Arşivi



Anlaşmanın en önemli kısmını ABD'nin Afganistan'daki işgal güçlerini kademeli bir şekilde çekmeyi kabul etmesiyle ilgili maddeler oluşturuyordu. Anlaşmanın birinci maddesinde ABD'nin Afganistan'daki asker sayısını ilk 135 günde 8600'e düşüreceği vurgulandı. Aynı şekilde müttefiklerinin ve koalisyon güçlerinin sayısının da orantılı bir şekilde azaltılacağı belirtildi. Bu azaltma sürecinde ABD'nin ve müttefiklerinin Afganistan'daki beş askeri üstte bulunan güçlerini tamamen boşaltacağı ifade edildi. Anlaşmanın düzenli bir şekilde uygulamaya geçirilmesi durumunda bu 135 günü izleyen dokuz buçuk aylık süre içinde de Afganistan'daki kalan tüm askeri güçlerin çekilmesi karara bağlandı.

 

ABD, 11 Eylül 2001 tarihinde gerçekleştirilen saldırıları bahane ederek Afganistan'a karşı askeri operasyon gerçekleştirdi ve bu ülkenin önemli bir kısmını işgal etti. ABD, Afganistan'ı işgal harekâtını 7 Ekim 2001 tarihinde başlattı. Böyle bir harekât gerçekleştirmede kullandığı gerekçe ise 11 Eylül saldırılarını üstlenen El-Kaide örgütünün merkez üssünün Afganistan'da bulunması ve bu ülkenin önemli bir kısmında hâkimiyeti elinde bulunduran Taliban örgütünün El-Kaide ile işbirliği içinde olmasıydı.

O zamanki ABD Başkanı George W. Bush Afganistan'a yönelik olarak başlatılan askeri harekâtı yeni bir haçlı seferi olarak nitelendirmişti. Daha sonra onun bu sözlerinin bir sürçü lisan olduğu iddia edildi. Ancak gerçekte o içinden geldiği gibi konuşmuş ve belki zihninde olan düşünceyi sonucunu hesaplamadan kelimelere dökmüştü. Bush başlattığı savaşı da "Ebedi Adalet Operasyonu" olarak isimlendirmişti.

ABD, Afganistan'ı işgal harekâtını teröre karşı savaş olarak tanımladı. Gerçekte bölgedeki siyasi gücünü ve inisiyatifini artırmak için böyle bir savaş başlatmış ve terörü de saldırgan tutumunu meşrulaştırmaya dayanak yapmıştı.

ABD, işgal süreci içinde Afganistan'daki siyasi inisiyatifini güçlendirmek için Kabil'de, kendisinin yönlendirdiği bir siyasi yapılanma oluşturdu.

Ülkedeki Taliban hareketi işgalin ilk döneminde hızlı bir şekilde sarsıntı geçirdi ve kontrol altında tuttuğu bölgelerin çoğundan çekildi. Ancak daha sonra yeniden toparlanarak Amerikan işgaline karşı özellikle 2006'dan itibaren etkili olan savaş başlattı ve bu savaşını sonra sürekli devam ettirdi. Bu savaş ABD için de hem maddi açıdan hem de askeri açıdan önemli kayıplara neden oldu. Daha sonra savaşın durdurulması ve Afganistan'daki işgal güçlerinin çekilmesi için muhtelif dolaylı görüşmeler yapıldı. Ancak bu görüşmelerden bir sonuç çıkmadı ve herhangi bir anlaşma sağlanamadı.

13 Ekim 2018 tarihinde ABD ile Taliban arasında ilk doğrudan görüşme gerçekleştirildi. Bu görüşmelerde Taliban, Afganistan'daki ABD güçlerinin tamamen çekilmesini istiyordu. Bu görüşmeler genellikle Katar'ın başkenti Doha'da aralıklarla ve bazı kesinti dönemleriyle sürdürüldü. Ağustos 2019'un sonuna doğru görüşmelerde bayağı bir ilerleme kaydedilmiş ve anlaşmaya çok yaklaşılmıştı. Fakat bu sıralarda Taliban'ın bir Amerikan askerinin de ölümüne neden olan saldırılar gerçekleştirmesi üzerine ABD Başkanı Trump 7 Eylül 2019 tarihinde görüşmeleri dondurdu. Ancak görüşmeler üç ay aradan sonra 7 Aralık 2019 tarihinde yine Katar'ın başkenti Doha'da yeniden başlatıldı.

Bu görüşmelerin ardından 29 Şubat 2020'de Doha'da bir anlaşma yapılarak 18 yıldan fazla süren savaşa resmen son verildi.

Anlaşmaya ABD adına Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Taliban adına ise hareketin Siyasi Ofis Başkanı Abdulgani Berader imza attı.

Yazının Devamı İçin Abone Olmalısınız

448. Sayı Nİsan 2020