Başkasının parasını, eşyasını izni olmadan almayı kul hakkı görürken, aynı insanın kişilik ve şerefinin, malından da değerli olduğunu unutuyoruz. Bir müminin şerefi, onuru malından da değerlidir. Birbirimize karşı malımızı koruduğumuz gibi iffet ve şerefimizi de korumak kollamak zorundayız. Gıybet bir kul hakkıdır. Belki de helalliğinin elde edilmesinin güçlüğünden en ağır kul haklarındandır.

Ölü insan etinden ziyafet

“Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurunu araştırmayın. Biriniz diğerinize gıybet etmesin. Biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz. O halde Allah’tan korkun. Şüphesiz Allah, tevbeyi çok kabul edendir, çok esirgeyendir.” (Hucurat, 49/12)

Gıybet, bir kimsenin arkasından hoşuna gitmeyecek şeyleri söylemek, başka bir deyimle, kendimize söylendiği zaman hoşlanmayacağımız bir şeyi, din kardeşimiz hakkında konuşmamız anlamına gelir. Gıybet, insan veya insanla ilgili birtakım şeyler üzerinde olur. Kişinin bedeni, nesebi, ahlâkı, işi, dini, dünyası, elbisesi, evi, bineği ve sair dedikodu konusu olabilir. Gözün şaşılığı, saçların döküklüğü, uzun veya kısa boyluluk, siyah veya sarı renkte olmak... Kaş-göz işareti yapmak, ima, işaret ve yazı gibi mümini üzen her hareket de gıybettendir. Meselâ elle birisinin uzun veya kısa boyluluğuna işaret etmek, bir şahsın ayıpları hakkında yazı yazmak gıybettir. Gıybeti tasdik etmek de gıybettir! Gıybet yapılan yerde susan kişi gıybete ortak olmuş olur. İmam Gazali; “Diliyle gıybetçiye karşı duramayanın kalbiyle inkâr etmesi gerekir”, der. Allah Rasülü şöyle buyurur: “Bir kimse yanında hakarete maruz kalan bir mümine gücü yettiği halde yardım etmezse, Allah o kimseyi kıyamet gününde insanların önünde rezil eder.” Ey kalbiyle değil, sadece diliyle iman edenler topluluğu! Müslümanların gıybetini yapmayınız, ayıplarını araştırmayınız. Zira kim kardeşinin ayıp ve kusurlarını araştırırsa Allah da onun kusurlarını araştırır. Allah, kimin kusurunu araştırırsa onu evinin içinde bile olsa rezil ve rüsva eder. Gıybetin psikolojisi “Kul Hakkı”nı eksik biliyoruz.