Ayetler Arasında Mantıksal Bir Sıralama Var Mıdır? , Prof. Dr. Ramazan Altıntaş
Sayı : 510   **
Ribat Dergisi Aralık 2016

Sana İtikattan Soruyorlar

Prof. Dr. Ramazan Altıntaş

Ayetler Arasında Mantıksal Bir Sıralama Var Mıdır?

  • 31 Mayıs 2025
  • 21 Görüntülenme
  • 510. Sayı / 2025 Haziran



Kur'an, Allah'ın kelamı olarak, insanları en iyi şekilde yönlendirmeyi amaçlayan bir rehberdir. Bazı ayetlerin sıralanışı, belirli bir hikmeti, mesajı, tecrübe ya da eğitim sürecini yansıtmak için düzenlenmiştir. Bu sıralama, insan aklının ve kalbinin farklı durumlarına hitap etmek amacıyla yapılmıştır. Kur'an'ın üslubu da, insanlara çeşitli duygu ve akıl yolları ile hitap etme amacı güder.

Surelerdeki ayetlerin dizilişi içtihadi değil, tevkıfîdir. Bundan dolayı kendinden önceki ve sonraki ayetler arasında sarsılmaz bir insicam mevcuttur. Ayrıca, Kur'an'daki ayet ve surelerin tertibinin sıralanmasında mantıklı bir amaç da söz konusudur. Bu mantık bazen görünenden daha derin ve çok yönlüdür. Her ne kadar ayetler arasındaki geçişler, zaman zaman karmaşık gibi görünse de, aslında son derece derin ve hikmetli bir düzeni bulunduğunu yansıtır.

"Kuran ayetleri arasında mantıksal bir sıralanma olmayıp, neden bir konudan diğerine geçişler var ve hatta surelerin isimleri bile, içinde geçen tüm konuları içermiyor? Sure ve ayetler arasında bu düzensizliğin ve insicamın olmayışını neye bağlıyorsunuz?"

Ezeli bir mucize olan Kur'an-ı Kerim, baştan sona okunduğunda, her insaf sahibi insanın kabul edeceği gibi, çok güzel kurgulanmış bir anlatıma, incelikle işlenmiş bir üsluba, güçlü bir bağlantıya ve birbirini tutan unsurlara sahip bir kitaptır. Kur'an-ı Kerim'in ayetlerinin tertibi, Hz. Peygamber (sav)'den gelen bir vahiy meselesidir ve bunda kişisel yoruma yer yoktur. Bunun en önemli delillerinden biri de Yüce Allah'ın: "Şüphesiz onu toplamak (senin kalbine yerleştirmek) ve onu okutmak bize aittir" (Kıyamet, 75/17) buyurmasıdır. Ayette geçen "toplamak" sözcüğünün iki anlamından birisi Hz. Peygamberin aklında ve kalbinde toplanması/ezberlenmesi, diğeri de sure ve ayetlerin arasındaki uygunluktur. Bu görüşün dayanağı Hz. Osman'dan nakledilen şu rivayete dayanır: "Hz. Peygamber (sav), kendisine çok sayıda surelerin nazil olduğu dönemde vahiy katiplerini çağırıp, bu ayetleri falanca konuların anlatıldığı surenin şu bölümüne koyun, derdi." (Tirmizî "Tefsiru'l-Kur'an",4) Dolayısıyla Kur'an-ı Kerim'de sure ile ismi arasında; surenin başı ile sonu arasında; aynı suredeki ayetler arasında ve en önemlisi sure ile onu takip eden sure arasında ahenkli bir ilişki biçimi vardır. Bu ahenkli ilişki biçimini anlamamızı sağlayan "Münâsebetü'l-Kur'an ilmi"dir. Kur'an-ı anlama yöntemlerinden birisi olan bu ilim sayesinde   sure ve ayetlerin arasındaki insicamın mantıklı bir temel üzerine oturduğu anlaşılmaktadır.

Kur'an'ın yapısı ve içeriği, birçok açıdan derinlemesine düşünülmesi gereken bir konudur. Kur'an, Allah'ın kelamı olarak, insanları en iyi şekilde yönlendirmeyi amaçlayan bir rehberdir. Bazı ayetlerin sıralanışı, belirli bir hikmeti, mesajı, tecrübe ya da eğitim sürecini yansıtmak için düzenlenmiştir. Bu sıralama, insan aklının ve kalbinin farklı durumlarına hitap etmek amacıyla yapılmıştır. Kur'an'ın üslubu da, insanlara çeşitli duygu ve akıl yolları ile hitap etme amacı güder. Bazen bir sure, bir olay ya da durum üzerine yoğunlaşarak, dinleyiciyi bir duygusal yolculuğa çıkarabilir. Bu geçişler, okuyucuyu hem düşünmeye sevk etmek hem de onu bir arada tutacak bütünsel bir mesajı daha etkili bir şekilde iletmek amacı taşır.

Bilindiği gibi Kur'an'ın ayetleri, Hz. Peygamber (sav)'e yaklaşık 23 yıl boyunca farklı zamanlarda, farklı olaylar ve ihtiyaçlar doğrultusunda indirilmiştir. Bu süreçte, Allah tarafından indirilen vahiyler bazen çeşitli toplumsal, psikolojik ve stratejik ihtiyaçlara göre farklı konuları ele almıştır. Örneğin; ahlaki öğretiler, ibadetler, hukuk, peygamberlerin hayatları, toplumsal düzen, bireysel sorumluluklar, iman, tevhid, ahiret inancı vb

Yazının Devamı İçin Abone Olmalısınız

510. Sayı Haziran 2025