Gaflet, dünya veya ahiret hayatı için gerekli olan bir şeyin önemini kavrayamama halini ifade eder. Gaflet, insanla hakikatin arasına giren bir cahiliye perdesidir, kibir ve gurur vesilesidir. Bu perdeyi zikrullah ile yırtmayanlar, cahiliyyeye kurban gitmeye mahkûmdurlar.

Dinde her gaflet, bir afettir. Gaflet tembihle, cehalet talimle giderilir. Tembih ve talimin terk edildiği yerde gaflet ve cehalet hayatı teslim alır. Gaflet tehlikesine karşı en etkili çözüm, Allah’ın kullarına yol gösterici bir nur olarak indirdiği Kur’an’ı okumak ve onun üzerinde düşünmektir.

Gaflet; kulun Allah’ın murakabesi ve müşahedesi altında olduğunu unutmasıdır. Başka bir ifadeyle dünyayı gözünde büyütmesidir. Dünyayı gözlerinde büyüten Müslümanların, değişik hastalıklara tutulmaları mümkündür.

Gaflet, kalbi bir hastalık olup tezahürleri amelde görülür. Kulun Allah Teâlâ’ya karşı görevlerini unutmasına denir. Gaflet; ciddiye almamak, önemsememek, gereksiz görmek, ihmalkâr davranmak anlamındadır. Hak’tan ve hakikatten habersiz yaşamaktır. Gaflet, Allah’ı unutmak, nefsin hevâ ve hevesine uymak demek olup nimetin elden gitmesine ve pişmanlığa sebep olur. Gaflet, Hak ehli için büyük bir felâket sebebi olup manevi bir hastalıktır. Hamdun Kassar (ra) şöyle diyor: “Gaflet, kulun, Rabb’inin işini bırakıp nefsinin idaresine düşmesidir.” Gaflet hali hakikati görmekten uzaklaştıran bir haldir. İnsan hakikatten uzaklaştığı zaman, ruh nefes alamamaya başlar. Bu durumdan kurtulmak için eğlenmeye, oyalanmaya başlasa da ruh bunlarla asla tatmin olmuyor ve arkasından kişi, gafleti neticesinde psikolojik sıkıntılar yaşamaya başlar. Gaflet, dünya veya ahiret hayatı için gerekli olan bir şeyin önemini kavrayamama halini ifade eder. Gaflet, insanla hakikatin arasına giren bir cahiliye perdesidir, kibir ve gurur vesilesidir. Bu perdeyi zikrullah ile yırtmayanlar, cahiliyyeye kurban gitmeye mahkûmdurlar.

Gaflet; Allah’tan, Allah’ın indirdiklerinden, Allah’ın Peygamberlerinin bildirdiklerinden habersiz bir atmosferdir. Bu atmosfer, Kur’an’ı anlamaya ve yaşamaya manidir. Gaflet atmosferi; fertlerin, ailelerin, kavimlerin, kabilelerin, toplumların helak atmosferidir. Allah tarafından gönderilen Peygamberler gaflet atmosferini delerek insanları hidayet yoluna sevk etmişlerdir. Gafletle mücadele etmeyen Peygamber yoktur. Peygamberlerin varlığı, gafletle savaşmanın en bariz alâmetidir.

Gaflet, gururun garantisidir, kibrin sermayesidir. Sözlükte “terketmek, önemsememek” anlamında masdar ve “dalgınlık, dikkatsizlik, yanılma, ihmal” mânasında isim olan gaflet kelimesi, “bir şeyin gerekliliği ortada iken bunun idrak edilememesi” (Ebü’l-Bekâ, Sh: 206), “nefsin kendi arzusuna uyması, zamanın boş geçirilmesi” (et-Taʿrîfât, ġaflet” md.), “yeterince uyanık ve dikkatli davranılmadığı için insana arız olan yanılgı hali” (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, “ġfl” md.) şeklinde tarif edilmiştir. Gaflet, hakkı ve hakikati olduğundan başka görmektir.

Gaflet, maddeyi mananın fevkinde görmektir. Kur’an-ı Kerim’de maddî ve manevî menfaatlerini bilen insanlara “zâkir” ve “ehl-i zikir”, bundan habersiz olanlara da “gafil” denilmiştir. Gaflet “unutma ve yanılma” manasını da taşımakla birlikte aslında bu iki kavramdan farklıdır. (Ebü’l-Bekâ, s. 206; et-Taʿrîfât, “nisyân” md.) Bir şeyi bile bile terk etmek gaflet, bilmeden terk etmek unutmaktır. Kur’an, hayvanlardan daha aşağı seviyede bulunan ve kalpleri mühürlü olanları gafil diye niteler. (A‘râf, 7/179) ve müminlerden gafil olmamalarını isteyerek (A‘râf, 7/205) Allah’ın ayetlerinden gafil olanların cehennemlik olduklarını bildirir. (A‘râf, 7/146; Yûnus, 10/7-8). Gaflet içinde bulunanlar ahirette pişmanlık duyacaklardır. Gaflet zalimliğimizi bize unutturan nedamet işaretidir. Rabbimiz buyuruyor: “Gerçek vaad (kıyametin kopması) yaklaşır, bir de bakarsın inkâr edenlerin gözleri açılıp donakalmıştır. Eyvah bizlere! Doğrusu biz bundan gafildik. Hatta biz zalim kimselermişiz, derler.” (Enbiyâ, 21/97) Gaflet kelimesi Kur’an’da “habersiz olma” (Yûsuf, 12/3; Kâf, 50/22)manasında da kullanılmıştır ve Allah’ın gafil (olup bitenlerden habersiz) olmadığı hususuna sık sık dikkat çekilmiştir (Bkz.Bakara, 2/74, 85, 140, 144, 149) Hadislerde de insanların Allah’tan, onun zikrinden ve ayetlerinden gafil olmamaları istenmiş, gafil kalple yapılan duanın kabul edilmeyeceği belirtilmiştir (Müsned, II, 177; el-Muvaṭṭa’, “Ṣalât”, 8; Tirmizî, “Daʿavât”, 65)