İmtihan edildiğimiz musibetler öncesi gerekli tedbirlerin alınması, esbaba tevessül edilerek imtihanlara hazırlıklı olunması gerekmektedir. Koruyucu hekimlik düşüncesinden hareket ederek imtihanlarla yüzleşmeden önce yapılması gerekenlerle hazırlıklı olmak gerekir. Adetullah yasaları gereğince hareket ederek, mümince sorumluluk bilinciyle iş ve işlemlerin yapılması, musibetler öncesi alınması gereken tedbirlerin alınması, yapılması gereken hazırlıkların tamamlanması, olası senaryolara karşı planlamaların en titizlikle hazırlanması zorunluluktur.

Mümin kişinin karşılaştığı musibetlere karşı ilk tepkisi bunun bir imtihan olduğunu bilerek, imtihana tabi tutulduğunun bilinciyle hareket etmeye çalışmaktır. Musibet esnasında ilk şokları atlatarak sağlıklı ve basiretli bir şekilde aklıselim ile hareket etmeye çalışmaktır. Rabbimizden gelen bu imtihanın ilahi takdirin bir parçası olduğuna inanarak isyan edici söz ve davranışlardan uzak durmaktır.

Yüce Mevla’mız Kur'an-ı Kerim'de bizleri iyiliklerle ve kötülüklerle, vermekle ve almakla, birbirimizle, mallarımızla, evlatlarımızla imtihana tabi tutacağını bildirmekte, hayatın ve varlık sebebimizin, hayır ve şer başımıza gelen her şeyin bir imtihan olduğu haber verilmektedir. Bu durumlarda kul imtihana tabi tutulduğunun bilinciyle hareket ederek dönüşünün Allah'a olacağını bilmelidir. Rabbimiz bunu her durumda bize ifade etmektedir. “Andolsun ki sizi biraz korku ve açlıkla, bir de mallar, canlar ve ürünlerden eksilterek deneriz. Sabredenleri müjdele.” (Bakara, 2/155), “Her nefis ölümü tadacaktır. Sizi bir imtihan olarak hayır ile de şer ile de deniyoruz. Ancak bize döndürüleceksiniz.” (Enbiya, 21/35), “ …(Ey insanlar!) Sizi birbiriniz için imtihan aracı kıldık. (Bakalım) sabredecek misiniz? Rabbin, hakkıyla görendir.” (Furkan, 25/20), “Onları grup grup yeryüzüne dağıttık. İçlerinden bazıları iyi kimselerdir, bazıları da böyle değildir. Bu sonuncuları, belki dönüş yaparlar diye, iyi durumlarla da kötü durumlarla da imtihan ettik.” (Araf, 7/168)

Bu ayetlerin siyak ve sibaklarında, musibetlere karşı nasıl tepki göstermemiz gerektiğinin ipuçlarını da bizlere göstermektedir. Peygamberler, toplumlar, kişiler üzerinden zikredilen kıssalarda somut örneklemeler yaparak verilen tepkilerin sonuçlarını ilan etmektedir. Müslümanlar olarak çoğu zaman bu imtihanlardan mümin tavrını- gerek nefsimizden gerek dünyalıklara olan tamahımızdan dolayı- iyi bir şekilde gösterememekte çoğu zaman da bu imtihanlar kaybedilmektedir.

Yüce Mevla’mızın toplu olarak imtihana tabi tuttuğu hususlardan bazıları da doğal afetler (adetullah) olarak tabir edebileceğimiz; deprem, sel, yangın, çığ, kuraklık, salgın hastalık, savaş vb. türden olaylardır. Bu musibetler karşısında mümin tavrı nasıl olmalıdır? sorusunun cevabı şu başlıklarla ifade edilebilir.