Fıkıh köşemizde bu ay Saffet Hocamız, siz değerli okurlarımız için farklı alanları ve farklı kişileri ilgilendiren, dergimize ulaşan soruları cevapladılar. Sizler de doğrudan hocamıza ya da dergimize sorularınızı ulaştırabilirsiniz.

1. Sanayide farklı markalar için üretim yapan bir firmamız var. Ürettiğimiz mallar, söz konusu marka tarafından bize ürettiriliyor. Yani fason diye tabir edilen bir üretim yapıyoruz. Fakat bunun yanında bu marka ya da başka markaları kullanarak, onların izni ve haberi olmadan üretim yapıp bunu piyasaya sürüyoruz. Bu firmaların bize hakkı geçer mi? Bunun fıkhî boyutu nedir?

Patent ya da markanın bir sahibi vardır ve onun mülkiyetindedir. Satın alma, bağış, hediye gibi mülkiyeti nakleden meşru sebepler olmadıkça sahibinden izinsiz alınamaz ve kullanılamaz. Aksi takdirde güç kullanılarak alınanlar gasp, gizlice alınanlar ise bir nevi hırsızlıktır. Bu yolla yapılan bir faaliyet kul hakkı ihlalidir. Helal kazanç önünde engeldir.

Müslümanların karşılaştıkları problemleri uzmanlarıyla tartışarak çözümlemek amacıyla kurulan ve dünyanın birçok Müslüman ülkesinden fıkıh bilginlerinin üyesi bulunduğu İslam Fıkıh Akademisi Meclisi, 10-15 Aralık 1988 tarihleri arasında Kuveyt’teki beşinci dönem toplantısında bu konuda aşağıdaki üç kararı almıştır:

Ticarî isim, ticarî ünvan, ticarî marka, telif ve patent, insanların mal saymaları sebebiyle günümüz örfünde geçerli malî değere sahip haklar haline gelmiş olup, bunlar sahiplerine özgü haklardır. Buna göre bu haklar şer‘î/dinî olarak geçerlidir ve ihlali caiz değildir.