Tebliğ ve irşatta, sabır ve sebatta koskoca bir ömrün, hayatın adanmışlığın en güzel sembol ismi Hz. Nuh (as) tur. Bıkmadan, usanmadan, karşılık beklemeden, başa kakmadan, isyan etmeden, hayatın, ömrün Allah için nasıl kullanılacağının en güzel örneğidir.

Makam ve mevkinin, sahip olduğu güzelliğin ve nimetlerin nasıl Allah'a kulluğa ve Tevhid mücadelesine adanabileceğinin sembol isimlerinden biri de Hz.Yusuf (as)’tur. Sahip olduğu beşeri güzellik, makam, mevki onu kulluktan alıkoymamış, bunları Allah yolunda kullukta, insanlara hizmet noktasında adayabilmiştir. İhanet etmemiş, iffet ve namusunu muhafaza etmiştir.

Bütün ömrünü, sahip olduğu dünyalıkların hepsini dini mübini İslama, ashabına ve ümmetine adayan, vücudu rahat uyku görmemiş, karnı mükemmel doymamış, dünyalık bütün teklifleri Allah için elinin tersiyle itmiş örnek şahsiyet Alemlere Rahmet Hz. Muhammed Mustafa (sav)’dir.

Adanmışlık; sahip olunan nimetlerin, imkân ve fırsatların Allah'a kul olma hususunda feda edilebilmesini, terk edilebilmesini, Allah için infak edilebilmesini ifade eder. Canın adanması, evlatların adanması, malın mülkün adanması, makam ve mevkinin, yaşanılan bir ömrün adanması şeklinde ortaya çıkabilir.

Kur'an ayetleri; canların, malların, evlatların, sahip olunan diğer nimetlerin adanmışlık kıssaları ile doludur. Bunlar çoğu zaman peygamberler olarak anlatılırken bazen de Mü’min ve Mü’mine kullar olarak anlatılır.

İnsanlık tarihinin ilk (adağı) kurbanı Hz Adem'in oğlu Habil ve Kabil tarafından yapılmıştır. Sunulan her iki adak aynı karşılığı görmemiştir. Verilen örnek, adanan kurbanın- adağın ancak takva ile kabul edileceğinin en somut örneğini oluşturmuştur. “Onlara, Adem'in iki oğlunun haberini gerçek olarak anlat: Hani birer kurban takdim etmişlerdi de birisinden kabul edilmiş, diğerinden ise kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen kardeş, kıskançlık yüzünden), Andolsun seni öldüreceğim, dedi. Diğeri de: Allah ancak takva sahiplerinden kabul eder, dedi”(Maide, 5/27) Adak ve kurban takva üzere yapılırsa Allah tarafından kabul görür.

Kur'an'da adanmışlığın sembol ismi Hz. Meryem’dir. Adayan ise İmran'ın hanımı Hanne’dir. Daha ne olacağını, nasıl olacağını bilmeden tam bir samimiyetle, teslimiyetle adamıştır karnındaki yavruyu. “İmrân'ın karısı şöyle demişti: Rabbim! Karnımdakini azatlı bir kul olarak sırf sana adadım. Adağımı kabul buyur. Şüphesiz (niyazımı) hakkıyla işiten ve (niyetimi) bilen sensin. …Rabbi Meryem'e hüsnü kabul gösterdi; onu güzel bir bitki gibi yetiştirdi. Zekeriyya yı da onun bakımı ile görevlendirdi. Zekeriyya, onun yanına, mâbede her girişinde orada bir rızık bulur ve: Ey Meryem, bu sana nereden geliyor? der; o da: Bu, Allah tarafındandır. Allah, dilediğine sayısız rızık verir, derdi. Hani melekler demişlerdi: Ey Meryem! Allah seni seçti; seni tertemiz yarattı ve seni bütün dünya kadınlarına tercih etti.” (Al-i İmran, 3/35-37-42) Bir adak samimiyetle ve ihlasla olursa Allah onu kabul buyurur. Adayana ve adanana kefil olur, onu en güzel şekilde geliştirir, rızıklandırır ve korur. Onu emsallerine karşı tercih eder.

Adama ve adanmışlık hususunda zirve örneklerden biri de Tevhid mücadelesinden canı pahasına taviz vermeyen, vazgeçmeyen ilerlemiş yaşına rağmen Allah'tan ümidini kesmeyerek evlat isteyen, evlat verildiği zaman eşiyle birlikte Allah’ın emriyle Kabenin yanına bırakabilen “Ey Rabbimiz! Ey sahibimiz! Namazı dosdoğru kılmaları için ben, neslimden bir kısmını senin Beyt-i Harem'inin (Kâbe'nin) yanında, ziraat yapılmayan bir vadiye yerleştirdim. Artık sen de insanlardan bir kısmının gönüllerini onlara meyledici kıl ve meyvelerden bunlara rızık ver! Umulur ki bu nimetlere şükrederler.” (İbrahim, 14/37) Ciğerparesini Allah'a kurban olarak sunacak kadar sadakat sahibi bir örnek olan, atamız Hz.İbrahim (as) dir. Bu adanmışlığa vakti ve zamanı geldiğinde hiçbir şekilde itiraz etmeyen, “Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulursun,” (Saffat, 37/102) diyerek teslimiyet gösteren Hz.İsmail (as) dir. Bunların gönül coğrafyası, görünmeyen kahramanı Hz. Meryem dir.

• Ben Rabbime gidiyorum. O bana doğru yolu gösterecek. O : Rabbim! Bana sâlihlerden olacak bir evlat ver, dedi. İşte o zaman biz onu uslu bir oğul ile müjdeledik. Babasıyla beraber yürüyüp gezecek çağa erişince: Yavrucuğum! Rüyada seni boğazladığımı görüyorum; bir düşün, ne dersin? dedi. O da cevaben: Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulursun, dedi. Her ikisi de teslim olup, onu alnı üzerine yatırınca: Biz ona: Ey İbrahim! diye seslendik. Rüyayı gerçekleştirdin.Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Bu, gerçekten, çok açık bir imtihandır. Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik. Geriden gelecekler arasında ona (iyi bir nam) bıraktık: İbrahim'e selam! dedik. Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Çünkü o, bizim mümin kullarımızdandır.” (Saffat, 37/99-111)

Bir adakta sadakat ve teslimiyet olursa Allah onu kabul eder, hem dünyevi hem uhrevi mükâfatlar ile ilelebet ebedileştirir. Bedelini katından gönderir. Kabe gibi bir Beyti (Beytullah'ı) elleriyle yaptırma şerefini bahşeder.

Adanmışlığın mütevazi örneklerinden biri de “Ümmü Musa”dır. Allah'ın kendisine yaptığı ilhamla ciğer paresi yavrusunu tam bir teslimiyet ve sadakatle denize bırakmış ve Allah'a havale etmiştir. “Musa'nın anasına: Onu emzir, kendisine zarar geleceğinden endişelendiğinde onu denize (Nil nehrine) bırakıver, hiç korkup kaygılanma, çünkü biz onu sana geri vereceğiz ve onu peygamberlerden biri yapacağız, diye bildirdik.”(Kasas, 28/7) Eğer adağını Allah için yaparsan, Allah için infak edersen, Allah seni ve onu korur, o nimete seni tekrar kavuşturur ya da daha güzeliyle seni mükâfatlandırır.